شنوایی سنجی نوزاد با تست OAE

تست OAE، تست مخصوص شنوایی سنجی بعد از زایمان می باشد. بدین معنی که تست OAE، اولین تست شنوایی از نوزاد تازه به دنیا آمده می باشد. معمولا اولین شنوایی سنجی نوزاد بعد از تولد در بیمارستان انجام می شود. اگر نتایج تست اولیه قابل قبول نباشد، آزمایش OAE در یک ماهگی تکرار می شود. لازم به ذکر است که شنوایی سنجی بعد از تولد حتما بایستی توسط یک شنوایی شناس انجام گیرد.

قبل از اینکه به تست OAE و نقش آن در شنوایی سنجی نوزاد بپردازیم، ابتدا نیاز است که بصورت مختصر با آناتومی و فیزیولوژی گوش آشنا بشیم.

آناتومی و فیزیولوژی گوش برای تست OAE

گوش انسان به سه بخش گوش خارجی، گوش میانی و گوش داخلی تقسیم می شود. گوش خارجی شامل لاله و مجرای گوش می باشد که وظیفه جمع آوری صدا، تقویت و ارسال اصوات به گوش میانی را دارد.

آناتومی و فیزیولوژی گوش برای تست OAE

گوش میانی شامل پرده گوش و سه استخوانچه می باشد که وظیفه تقویت و انتقال صدا به گوش داخلی را دارد. در واقع پرده گوش همانند طبلی وظیفه تبدیل انرژی صوتی به انرژی مکانیکی و تحویل این انرژی به استخوانچه های گوش میانی را دارد. استخوانچه های گوش میانی نیز همانند اهرم عمل کرده و انرژی مکانیکی تحویل گرفته از پرده گوش را تقویت کرده و به گوش داخلی ارسال می کنند. 

گوش داخلی شامل اندام هایی همچون حلزون گوش و اندام های تعادلی می باشند. حلزون گوش همانند یک مبدلی امواج مکانیکی حاصل از گوش میانی را به انرژی الکتریکی تبدیل کرده و به عصب گوش تحویل می دهد. عصب گوش نیز همانند سیمی این انرژی الکتریکی را به مغز منتقل می کند.

تبدیل انرژی مکانیکی به انرژی الکتریکی در داخل حلزون گوش توسط سلول های مویی انجام می گیرد. سلول های مویی موجود در حلزون به دو دسته سلول های مویی خارجی و سلول های مویی داخلی تقسیم می شوند.

نقش سلول های مویی حلزون در شنوایی سنجی نوزاد با تست OAE

در تست OAE و شنوایی سنجی بعد از زایمان با سلول های مویی خارجی حلزون سر و کار داریم. زیرا سلول های مویی خارجی موجود در حلزون نقش تقویت کنندگی نیز دارند. با رسیدن انرژی به سلول های مویی خارجی، این سلول ها شروع به تکان خوردن می کنند تا امواج را بیشتر تقویت کنند.

حال اگر بتوانیم صدای تکان خوردن سلول های مویی خارجی (که بسیار ضعیف هستند) را توسط دستگاه های خاصی (دستگاه OAE) در مجرای گوش خارجی ثبت کنیم، در اینصورت می توانیم بگوییم که از پرده گوش تا حلزون گوش سالم است.

همانطور که گفتیم صدای تکان خوردن سلول های مویی خارجی بسیار ضعیف می باشد. حال اگر در مجرای گوش جرم وجود داشته باشد (در نوزادان تازه به دنیا آمده مایع آمنیوتیک موجود در شکم مادر تا چند روز در گوش نوزاد باقی می ماند)، در اینصورت این اصوات ضعیف به خوبی به میکروفن دستگاه OAE نرسیده و احتمال رد در تست شنوایی سنجی بعد از تولد وجود دارد. به همین دلیل در صورت رد شدن تست شنوایی سنجی نوزاد، به والدین گفته می شود که در یک ماهگی دوباره برای تست مجدد OAE مراجعه کنند.

تست OAE (گسیل های صوتی برانگیخته از گوش) چیست؟

شنوایی سنجی بعد از زایمان با تست OAE

تست OAE یک روش غربالگری موثر برای ارزیابی شنوایی نوزادان است. دستگاه OAE اصواتی با شدت متوسط تولید کرده که این اصوات توسط بلندگوهای بسیار مخصوصی به مجرای گوش نوزاد ارسال می شوند. اصوات صوتی بعد از رسیدن به حلزون گوش، سلول های مویی خارجی موجود در آن را تحریک کرده و آن ها را به حرکت در می آورند. با به حرکت در آمدن سلول های مویی خارجی موجود در حلزون گوش، انعکاسات صوتی بسیار ریزی (گسیل های صوتی) تولید می شود که به سمت گوش خارجی حرکت می کنند.

میکروفن دستگاه OAE اگر این گسیل های صوتی را ثبت کند در اینصورت می توانیم از سلامت سیستم شنوایی اطمینان حاصل کنیم. بنابراین می توان گفت که در یک گوش سالم، سلول‌های مویی خارجی حلزون، محرک‌های صوتی را «پژواک» می‌کنند.

طریقه عملکرد دستگاه OAE

شنوایی شناسان تست OAE را با قرار دادن یک دستگاه مجهز به بلندگو و میکروفون در مجرای گوش خارجی نوزاد یا کودک اندازه گیری می کنند. بلندگو دستگاه صدای کلیک مانندی را در شدت ۵۰ الی ۷۰ دسی بل تولید کرده و میکروفن دستگاه صدای حرکت سلول های مویی خارجی را در واکنش به صدای کلیک، ثبت می کند.

تست OAE سریع و بدون درد است و نتایج فورا بعد از اتمام تست قابل ارائه می باشد. اکثر نوزادان به آزمایش OAE پاسخ خوبی می دهند، اگرچه تعداد کمی از نوزادان ممکن است نیاز به تست بیشتری با فواصل زمانی معین داشته باشند.

مزایای شنوایی سنجی نوزاد با تست OAE چیست؟

شنوایی سنجی نوزاد شما بوسیله تست OAE می تواند سلامت و یا ناهنجاری های گوش داخلی، گوش میانی و گوش خارجی را شناسایی کند. در واقع تست OAE می تواند موارد زیر را مشخص نماید:

• عدم وجود جرم در مجرای گوش خارجی
• سلامت گوش میانی و پرده گوش
• سلامت حلزون گوش (سلول های مویی خارجی)

شنوایی سنجی نوزاد با تست ABR چه مواقعی ممکن است؟

توجه داشته باشیم که همانطور که در بخش آناتومی و فیزیولوژی گوش اشاره شد، تست OAE عصب گوش را مورد بررسی قرار نمی دهد (تا سطح حلزون گوش را بررسی می کند) بنابراین برای بررسی عصب شنوایی نیازمند انجام تست ABR می باشیم.

از آنجا که ضایعات عصب شنوایی بسیار کمتر از ضایعات حلزون گوش می باشد، در ایران برای غربالگری شنوایی نوزادان فقط از تست OAE استفاده می شود. با این حال والدین می توانند برای بررسی عصب شنوایی درخواست انجام تست ABR از شنوایی شناس خود داشته باشند.

لازم به ذکر است که در مواردی که احتمال ناهنجاری عصب شنوایی نوزاد زیاد می باشد انجام تست ABR الزامی می باشد. احتمال ناهنجاری عصب شنوایی در موارد زیر بالا می باشد:

• زردی بالای نوزاد
• ازدواج فامیلی
• بستری در بخش مراقبت های ویژه نوزادان (NICU)
• رد شدن نتایج تست OAE در یک ماهگی

بنابراین والدین توجه داشته باشند که در موارد فوق حتما درخواست تست ABR از شنوایی شناس خود داشته باشند. توجه داشته باشیم که نباید وقت را هدر داد زیرا تشخیص زودهنگام مشکلات شنوایی نوزادان می تواند به جلوگیری از آثار مخرب کم شنوایی در آینده کمک کند.

پاسخ شنوایی خودکار ساقه مغز (AABR)

تست AABR همان تست ABR هست ولی بصورت غربالگری استفاده می شود. این تست نحوه واکنش عصب شنوایی و ساقه مغز به صدا را اندازه گیری می کند. صداهای کلیک مانندی از طریق گوشی های مخصوصی به گوش نوزاد یا کودک شما پخش می شوند. سه الکترود قرار داده شده روی سر نوزاد، پاسخ عصب شنوایی و ساقه مغز را به صدا ثبت می کنند.

چه انتظاری می توانیم از آزمایش OAE داشته باشیم؟

برای شروع تست، شنوایی شناس گوشی دستگاه OAE را در مجرای گوش خارجی کودک شما قرار می دهد. این گوشی مجهز به بلندگو و میکروفون جهت ارائه صدا و ثبت صدای برگشتی از حلزون گوش می باشد.

در مرحله بعد شنوایی شناس دکمه شروع آزمون OAE را می زند. چند دقیقه بعد از شروع آزمون، نتایج بدست می آید و شنوایی شناس می تواند بگوید که آیا نیازی به انجام تست های بیشتر و اضافی وجود دارد یا نه.

انجام تست های بیشتر به این معنی نیست که فرزند شما مشکل شنوایی دارد. در مواقعی که اتاق پر سر و صدا باشد یا نوزاد شما خواب نبوده و زیاد سر و صدا کند و یا اگر جرم یا مایع در گوش نوزاد باشد (گاهی اوقات مایع داخل شکم مادر وارد گوش نوزاد می شود) در اینصورت احتمال رد شدن نتیجه شنوایی نوزاد در تست OAE وجود دارد. در صورت عدم وجود پاسخ در آزمون OAE، این تست معمولاً با فاصله زمانی برای بار دوم تکرار می شود.

در طول تست OAE چه کاری باید انجام داد؟

آزمایش OAE معمولاً فقط چند دقیقه طول می کشد. در طول تست OAE نیاز به انجام کار خاصی نیست و تا حد امکان محیط و نوزاد شما باید ساکت و آرام باشد.

شیوع کم شنوایی در نوزادان

قبل از اینکه نوزاد خود را از بیمارستان به خانه بیاورید، نوزاد شما باید غربالگری شنوایی انجام دهد. از بدو تولد، یکی از راه های مهمی که نوزادان می توانند یاد بگیرند، گوش دادن و شنیدن است. اگرچه اکثر نوزادان خوب می شنوند، اما از هر ۱۰۰۰ نوزاد متولد شده در آمریکا، ۱ الی ۳ نوزاد دارای کم شنوایی هستند. شیوع کم شنوایی در ایران نیز ۴.۷ نوزاد از هر ۱۰۰۰ تولد می باشد.

غربالگری زودهنگام شنوایی نوزادان کمک می کند تا اطمینان حاصل شود که همه نوزادان ناشنوا یا کم شنوا در اسرع وقت شناسایی می شوند. با شناسایی به موقع کودکان کم شنوا می توان به موقع مداخله کرده و باعث پیشرفت یادگیری گفتار و زبان در کودکان شد.

انجمن کودکان آمریکا، غربالگری شنوایی را برای همه نوزادان توصیه می کند. هدف این است که همه نوزادان تا یک ماهگی غربالگری شنوایی را انجام دهند (در حالت ایده آل، بهتر است غربالگری شنوایی قبل از اینکه نوزاد از بیمارستان به خانه بروند انجام گیرد). در سن ۳ ماهگی باید اختلالات شنوایی شناسایی شده و در صورت ناشنوا یا کم شنوا بودن، تا سن ۶ ماهگی مداخله یا درمان مد نظر قرار گیرد.

چرا نوزادان به غربالگری شنوایی نیاز دارند؟

در واقع بهتر است بپرسیم که چرا نوزادان به شنوایی سنجی بعد از تولد نیاز دارند؟ غربالگری شنوایی اولین و مهم ترین گام برای کمک به پی بردن کم شنوایی کودک شماست. بدون غربالگری شنوایی نوزاد، تشخیص اینکه چه زمانی تغییرات شنوایی در ماه ها و سال های اول زندگی کودک شما وجود دارد، دشوار است.

برای مثال، نوزادان ممکن است با نشان دادن رفلکس استارتل (پریدن از جا) یا چرخاندن سر خود به سمت صدا ما را از وجود شنوایی خود مطلع کنند. اما این لزوماً به این معنی نیست که آنها می توانند تمام صداهای اطراف خود و هر آنچه را که ما میگوییم را بشنوند. نوزادانی که دارای کم شنوا متوسط یا خفیف در دو گوش هستند، ممکن است برخی صداها را بشنوند اما این میزان از شنوایی برای درک گفتار کافی نیست.

رفلکس استارتل

نوزادانی که ناشنوا یا کم شنوا هستند به حمایت، مراقبت و خدمات مداخله زودهنگام مناسب برای ارتقای رشد زبانی خود نیاز دارند. اگر وضعیت شنوایی نوزاد مشخص نشود، ممکن است کم شنوایی اثرات منفی بر مهارت های ارتباطی و زبانی کودک داشته باشد. در دراز مدت، کم شنوایی می تواند بر پیشرفت تحصیلی و رشد اجتماعی-عاطفی کودک نیز تاثیر بگذارد.

اگر نوزادم در شنوایی سنجی بعد از تولد قبول نشود چه اتفاقی می افتد؟

اگر نوزاد شما در شنوایی سنجی بعد از تولد قبول نشود، لزوماً به این معنی نیست که او ناشنوا یا کم شنوا است. بعنوان مثال، مایع یا ورنیکس داخل گوش نوزاد یا صدای زیاد موجود در اتاق تست، می‌تواند بر نتایج تأثیر بگذارد. در واقع اکثر نوزادانی که در غربالگری شنوایی قبول نمی شوند، شنوایی نرمالی دارند. اما برای اطمینان، انجام آزمایشات بیشتر بسیار مهم است. تقریبا از هر ۱۰۰ نوزاد، حدود ۱ الی ۲ نوزاد در شنوایی سنجی بعد از تولد قبول نمی شوند و نیاز به انجام تست های بیشتر توسط شنوایی شناس ماهر دارند.

در صورت عدم موفقیت در غربالگری اولیه شنوایی، حتماً با شنوایی شناس خود جهت برنامه ریزی برای انجام آزمایشات بیشتر صحبت کنید. تست های اضافی باید در اسرع وقت (قبل از ۳ ماهگی) انجام شود.

در صورت رد در مرحله اول شنوایی سنجی، باید مرحله دوم با فاصله یک ماهه انجام گیرد. در مرحله دوم شنوایی سنجی نوزاد نیز از تست OAE (همان تستی که ابتدا در بیمارستان انجام شد) استفاده می شود. در صورت رد در مرحله دوم شنوایی سنجی، تست ABR در مرحله سوم غربالگری در ۳ ماهگی انجام می گیرد. برخی از بیمارستان ها یا کلینیک ها ممکن است در مرحله دوم در کنار تست OAE از تست ABR نیز استفاده کنند. 

اگر در تست غربالگری شنوایی کودک من ناشنوا یا کم شنوا شناخته شود، گزینه های درمانی و مداخله ای چیست؟

اگر شنوایی شناس کم شنوایی نوزاد یا کودک شما را تایید کرد، در اینصورت درمان و مداخله اولیه باید در اسرع وقت شروع شود. درست مانند کودکان شنوا، کودکان ناشنوا یا کم شنوا می توانند رشد زبان و گفتار مناسبی داشته باشند. مطالعات نشان می‌دهند که در صورت کشف کم شنوایی، کودک شما همانند همسالان شنوای خود، شانس یکسانی برای رشد زبان و گفتار خواهد داشت. البته به شرطی که کم شنوایی کشف شده و مداخله از سن ۶ ماهگی شروع گردد.

علاوه بر متخصص اطفال و شنوایی‌شناس، هر نوزادی که ناشنوا یا کم شنوا است باید توسط یک متخصص گوش و حلق و بینی معاینه شود. همچنین متخصص اطفال باید مراجعه به چشم پزشک اطفال را توصیه کند، زیرا برخی از کودکان ممکن است در بینایی خود مشکل داشته باشند. همچنین کودکانی که ناشنوا یا کم شنوا هستند برای یادگیری زبان، به بینایی خود وابستگی بیشتری دارند. برای تعیین زمینه ارثی کم شنوایی کودک خود نیز می توانید به یک متخصص ژنتیک مراجعه نمایید.

برنامه تشخیص و مداخله زودهنگام شنوایی می‌تواند به شما و پزشک اطفالتان اطلاعات بیشتری ارائه دهد. در نوزادانی که کم شنوا هستند، باید سریعا مداخله شروع گردد.

اگر نوزاد من در شنوایی سنجی نوزادان قبول شود، آیا به این معنی است که بعداً دچار کم شنوایی نخواهد شد؟

متاسفانه نه. برخی از نوزادان ممکن است در اواخر دوران کودکی دچار کم شنوایی شوند. علل شروع دیررس یا کم شنوایی پیشرونده در کودکان می تواند شامل ژنتیک، عفونت های مکرر گوش، سایر عفونت ها مانند سرخک یا مننژیت، آسیب به سر، قرار گرفتن در معرض سطوح مخرب صداهای بلند و دود سیگار باشد. نوزادانی که به یک دوره طولانی مراقبت های ویژه نوزادان نیاز دارند نیز ممکن است بعدا در معرض خطر کم شنوایی قرار بگیرند.

اگر نوزاد من اولین آزمایش شنوایی خود را با موفقیت پشت سر بگذارد، چرا شنوایی سنجی بیشتری نیاز است؟

حتی اگر کودک شما هیچ نشانه ای از کم شنوایی نشان ندهد توصیه می کنیم که در سنین 4، 5، 6، 8 و 10 سالگی دوباره غربالگری شنوایی انجام شود. غربالگری های اضافی در سنین بین ۱۱ الی ۱۴، ۱۵ الی ۱۷ و ۱۸ الی ۲۱ و یا هر زمانی که نگرانی هایی در رابطه با کم شنوایی وجود داشته باشد، توصیه می شود.

برای کودکانی که در معرض خطر بالای ابتلا به کم شنوایی هستند، ممکن است غربالگری های مکرر و بیشتری توصیه گردد. گاهی اوقات کم شنوایی تدریجی است و در ابتدا به سختی قابل تشخیص است. اما غربالگری شنوایی کمک میکند تا کم شنوایی سریع تشخیص داده شود.

به یاد داشته باشید:

اقدام سریع خیلی مهم است. هر چه زودتر کم شنوایی در نوزاد شناسایی شود، احتمال مداخلات می تواند به او کمک کند تا به قابلیت های کامل خود برسد. اگر در مورد شنوایی فرزندتان نگرانی دارید با یک شنوایی شناس صحبت کنید. کلینیک رزنتال آماده ارائه مشاوره هایی در زمینه شنوایی سنجی نوزاد شما می باشد. برای کسب اطلاعات بیشتر و تعیین وقت قبلی با شماره موبایل ۰۹۱۲۰۴۸۱۶۹۵ تماس حاصل نمایید.

کلمات کلیدی: تست OAE، شنوایی سنجی نوزاد، شنوایی سنجی بعد از زایمان، شنوایی سنجی بعد از تولد