بیماری حرکت یا ماشین گرفتگی چیست؟
به ماشین گرفتگی یا دریازدگی، اصطلاحا بیماری حرکت گفته می شود. بیماری حرکت یک اختلال بسیار شایع در گوش داخلی است. این حالت به دلیل حرکت مکرر وسیله نقلیه یا هر حرکت دیگری که گوش داخلی را آشفته کند، ایجاد می شود.
برخی از افراد هنگام سوار شدن به هواپیما، اتومبیل یا وسایل شهربازی دچار حالت تهوع و حتی استفراغ می شوند. مطالعه ای که در سال ۲۰۱۳ منتشر شد، نشان داد که فیلم های سه بعدی نیز می توانند باعث حالت تهوع شوند. این حالت عموماً بیماری حرکت، ماشین گرفتگی یا دریازدگی نامیده می شود.
هنگام سوار شدن بر قایق یا کشتی، معمولاً به این بیماری، “بیماری دریا” گفته می شود. بنابراین لازم به ذکر است که “بیماری حرکت” و “بیماری دریا” در واقع یکی هستند.
حقایقی در مورد بیماری حرکت
- هیچ تفاوتی بین بیماری حرکت و بیماری دریا وجود ندارد. و عبارات ماشین گرفتگی، دریازدگی و بیماری حرکت اصولا بجای همدیگر استفاده می شوند.
- افراد و حیوانات بدون عملکرد سیستم دهلیزی (تعادل) از بیماری حرکت مصون هستند.
- بدون اندام های حس کننده حرکت در گوش داخلی، بیماری حرکت رخ نمی دهد، که این نشان می دهد که گوش داخلی در بیماری حرکت مهم است.
- علائم بیماری حرکت شامل حالت تهوع، استفراغ و احساس گیجی است.
علل بیماری حرکت
حرکت، توسط مغز و از طریق مسیرهای مختلف سیستم عصبی از جمله گوش داخلی، چشم ها و بافت های سطح بدن حس می شود. هنگامی که بدن با تصمیم خود فرد شروع به حرکت می کند، مثلاً هنگام راه رفتن، ورودی همه مسیرها توسط مغز ما هماهنگ می شود.
علائم ماشین گرفتگی زمانی ظاهر می شود که سیستم عصبی مرکزی پیام های متناقضی از سیستم های حسی (گوش داخلی، چشم ها، گیرنده های فشار در پوست و گیرنده های حسی ماهیچه ها و مفاصل) دریافت کند. به عنوان مثال، اگر شخصی در یک قایق یا ماشین نشسته باشد (و از پنجره به بیرون نگاه نمی کند)، گوش داخلی او حرکت بالا و پایین، چپ و راست را حس می کند، اما چشمانش نمای ایستا و ثابتی را می بینند، بنابراین اینگونه استنباط می شود که فرد اصلا حرکتی ندارد. گفته می شود که تضاد بین این ورودی ها (ورودی سیستم بینایی و ورودی گوش داخلی) عامل ماشین گرفتگی است.
علائم بیماری حرکت
علائم جدی عبارتند از:
- حالت تهوع
- استفراغ
- رنگ پریدگی
- تعریق
- آب ریزش از دهان
- نفس های کوتاه
- احساس گیجی
- خواب آلودگی
سایر علائم رایج عبارتند از:
- تعریق
- احساس ناراحتی عمومی
- احساس خوب نبودن (بی قراری)
علائم خفیف به شرح زیر طبقه بندی می شوند:
- سردرد
- احساس ناراحتی خفیف
- خمیازه
تشخیص بیماری حرکت چگونه می باشد؟
در اکثر موارد بیماری حرکت خفیف و قابل درمان می باشد. موارد بسیار شدید و مواردی که به تدریج بدتر می شوند، باید تحت توجه و مراقبت یک پزشک با مهارت خاص در بیماری های گوش، تعادل و سیستم عصبی قرار گیرند.
برای کمک به تشخیص بیماری حرکت، پزشک در مورد علائم سوال می پرسد و متوجه می شود که معمولاً چه چیزی باعث این مشکل می شود (مانند سوار شدن در قایق، پرواز در هواپیما یا رانندگی در ماشین). معمولاً آزمایشات آزمایشگاهی برای تشخیص ماشین گرفتگی ضروری نیست.
سوالات متداول بیماری حرکت
علت حالت تهوع و سرگیجه در خودرو در حال حرکت (ماشین گرفتگی) چیست؟
دریازدگی یا ماشین گرفتگی به عنوان بیماری حرکت شناخته می شود. که به علت تناقض ارسال پیام های عصبی از سیستم های حسی مختلف به مغز است که در هنگام حرکت صورت می گیرد.
هنگام نشستن در خودروی درحال حرکت وقتی یک سیستم حسی مانند حسگرهای گوش داخلی حرکت را تشخیص دهند ولی چشم ها اگر روی یک جسم ثابت نگاه کنند اینطور برداشت می شود که حرکتی صورت نگرفته است که همین تناقض پیام ها باعث ایجاد بیماری حرکت می شود.
راه پیشگیری از ماشین گرفتگی چیست؟
نگاه کردن از پنجره خودرو به مناطق دوردست، بستن چشم ها یا چرت زدن در حین حرکت، جویدن آدامس، استنشاق هوای تازه و یا خوردن داروهای پیشگیری کننده ی بیماری حرکت قبل از سفر.
بیماری دریا (دریازدگی) چیست و چه فرقی با بیماری حرکت دارد؟
بیماری دریا نیز در واقع همان بیماری حرکت است و مکانیسم ایجاد هر دو یکی است. فقط به دلیل اینکه وقتی فرد در قایق یا کشتی است ایجاد می شود، به اسم بیماری دریا شناخته شده است. حال اگر همین بیماری در ماشین در حال حرکت رخ دهد به آن ماشین گرفتگی گویند.
راه حل هایی برای بیماری حرکت
علائم ناراحت کننده بیماری حرکت معمولاً زمانی متوقف می شود که حرکتی که باعث آن می شود متوقف شود. اما این همیشه درست نیست. افرادی هستند که حتی تا چند روز پس از پایان سفر همچنان دارای علائم ماشین گرفتگی هستند. اکثر افرادی که در گذشته بیماری حرکت داشته اند از پزشک خود می پرسند که دفعه بعد چگونه از بروز آن جلوگیری کنند. درمان های زیر ممکن است کمک کننده باشند:
نگاه کردن به افق
یک پیشنهاد رایج این است که از پنجره وسیله نقلیه در حال حرکت به بیرون نگاه کنید و به سمت افق در جهت حرکت خیره شوید. با این کار حس بینایی نیز وجود حرکت را تایید می کند و به جهت گیری مجدد حس درونی تعادل کمک می کند.
بسته نگه داشتن چشم ها و چرت زدن
در شب یا در یک کشتی بدون پنجره، بستن چشم ها یا در صورت امکان چرت زدن مفید است. این کار تضاد ورودی بین چشم و گوش داخلی را حل می کند.
جویدن
یک روش ساده برای تسکین بیماری شایع و خفیف حرکت، جویدن است. جویدن آدامس اثر عجیبی برای کاهش بیماری حرکت در افراد مبتلا دارد.
با این حال، جویدن آدامس تنها چیزی نیست که ممکن است برای تسکین عوارض خفیف بیماری حرکت کارآمد باشد، بلکه خوردن میان وعده های شیرین یا به طور کلی جویدن می تواند اثرات نامطلوب تضاد بین بینایی و تعادل را کاهش دهد.
هوای تازه
هوای تازه و خنک نیز میتواند بیماری حرکت را کمی تسکین دهد، اگرچه احتمالاً این امر به جلوگیری از بوی بد که میتواند حالت تهوع را بدتر کند مربوط می شود.
زنجبیل
مشخص شده است که زنجبیل بیماری حرکت را کاهش می دهد. این گیاه به شکل قرص نیز در دسترس است یا اینکه می توان یک ساقه تازه زنجبیل را برای تسکین علائم جوید. بحث هایی وجود دارد که آیا این جویدن است که کمک می کند یا زنجبیل.
طب فشاری
یک پزشک طب فشاری با همان نقاطی که در طب سوزنی استفاده می شود کار می کند، اما به جای وارد کردن سوزن های ظریف، این نقاط را با فشار انگشت تحریک می کند. برخی از مطالعات نشان می دهد که طب فشاری ممکن است به کاهش علائم بیماری حرکت (ماشین گرفتگی) مانند طب سوزنی کمک کند، اگرچه شواهد روشن نیست.
پیشگیری از ماشین گرفتگی
در اینجا چند نکته مهم برای پیشگیری از بیماری حرکت (دریازدگی) وجود دارد:
- همیشه در وضعیتی بنشینید که چشم بتواند همان حرکتی را که بدن و گوش داخلی احساس می کند، ببیند.
- در ماشین، روی صندلی جلو بنشینید و به مناظر دوردست نگاه کنید.
- در یک قایق، روی عرشه بروید و حرکت افق را تماشا کنید.
- در هواپیما، کنار پنجره بنشینید و به بیرون نگاه کنید. همچنین، در هواپیما، صندلی را روی بالها انتخاب کنید که حرکت در آن به حداقل برسد.
- اگر دچار بیماری حرکت هستید در سفر مطالعه نکنید و روی صندلی ای که رو به عقب است ننشینید.
- مسافر دیگری را که دچار بیماری حرکت است نگاه نکنید یا با او صحبت نکنید.
- بلافاصله قبل و در طول سفر از بوهای تند و غذاهای تند یا چرب استفاده نکنید.
- تحقیقات پزشکی هنوز اثربخشی درمان های خانگی رایج مانند ” خوردن سون آپ یا نوشابه یخ” یا محصولات زنجبیلی را بررسی نکرده است.
داروهای ماشین گرفتگی (بیماری حرکت)
در حالی که درمان های خانگی موثر هستند، داروها نیز راه خوبی برای پیشگیری از ماشین گرفتگی یا دریازدگی هستند و بهتر است قبل از سفر مصرف شوند.
- اسکوپولامین: رایج ترین دارویی که برای بیماری حرکت تجویز می شود. قبل از شروع علائم باید مصرف شود. این دارو به صورت چسب موجود است که 6 تا 8 ساعت قبل از سفر پشت گوش قرار می گیرد
- پرومتازین: باید 2 ساعت قبل از سفر مصرف شود. اثرات ۸-۶ ساعت طول می کشد. عوارض جانبی ممکن است شامل خواب آلودگی و خشکی دهان باشد.
- سیکلیزین: زمانی که حداقل ۳۰ دقیقه قبل از سفر مصرف شود بیشترین تاثیر را دارد. برای کودکان زیر 6 سال توصیه نمی شود و عوارض جانبی آن مشابه اسکوپولامین است.
- دیمن هیدرینات: هر ۸-۴ ساعت مصرف می شود. عوارض جانبی آن مشابه اسکوپولامین است.
- مکلیزین: زمانی که ۱ ساعت قبل از سفر مصرف شود بیشترین تاثیر را دارد. برای کودکان زیر ۱۲ سال توصیه نمی شود و عوارض جانبی ممکن است شامل خواب آلودگی و خشکی دهان باشد.
ممنون از مطلب مفید و کامل
وای من همیشه دچار این حالت میشم، چه جالب که درمان داره. من فکر میکردم درمان نداره