سرگیجه با حرکت سر
ممکن است زمانی که سر خود را می چرخانید، از جایتان بلند می شوید، روی تخت غلت می زنید یا دراز می کشید، سرتان را به طرفین می چرخانید و یا سرتان را خیلی بالا و یا پایین می گیرید، دچار سرگیجه شوید. به این موارد سرگیجه با حرکت سر یا سرگیجه BPPV می گویند.
حتی حرکت سریع چشم ها نیز می تواند باعث سرگیجه شود. همچنین ممکن است احساس تهوع داشته باشید. حالت تهوع و سرگیجه معمولا در عرض چند ثانیه از بین می رود. گاهی اوقات ممکن است بیشتر طول بکشد.
این نوع سرگیجه با حرکت سر وجود یک مشکل در گوش داخلی است که به آن سرگیجه وضعیتی حمله ای خوش خیم (سرگیجه BPPV) می گویند که باعث می شود برای مدت کوتاهی یا بیشتر احساس سرگیجه کنید. سرگیجه با حرکت سر، شایع ترین شکل سرگیجه می باشد که به صورت ناگهانی می آید.
آناتومی مرتبط با سرگیجه گوش داخلی
برای بهتر متوجه شدن علت سرگیجه با حرکت سر بهتر است ابتدا با آناتومی و فیزیولوژی گوش داخلی و چگونگی ایجاد این مشکل آشنا شوید.
قسمت تعادلی گوش داخلی شامل ۳ مجرای نیمدایره ای و ۲ اندام اتولیتی به نام های اوتریکول و ساکول می باشد. مجاری نیمدایره ای حرکات و شتاب چرخشی سر (چرخش سر به سمت راست و چپ یا بالا و پایین) و اوتریکول و ساکول حرکات و شتاب خطی سر (هنگام سوار بر آسانسور و ماشین در حال حرکت) و گرانش را حس می کنند و به مغز پیام عصبی می فرستند.
داخل مجاری نیمدایره ای از مایعی خاص به نام آندولنف پر شده است. سطح اوتریکول و ساکول ماده ی ژله مانندی قرار دارد که روی آن سطح ژله ای بلورهای بسیار ریز کربنات کلسیم چسبیده است. به این ذرات کربنات کلسیم اتوکنیا یا به اصطلاح به آنها سنگ گوش نیز گفته می شود.
علت ایجاد سرگیجه با حرکت سر یا سرگیجه خوش خیم وضعیتی (BPPV)
سرگیجه با حرکت سر (سرگیجه از نوع BPPV) زمانی ایجاد می شود که این بلورهای کربنات کلسیم از جای خود خارج میشوند و به یک یا چند مجرا از ۳ مجرای نیمدایرهای که پر از مایع است، مهاجرت میکنند. در واقع جایی که قرار نیست باشند.
وقتی مقدار کافی از این ذرات در یکی از مجاری نیمدایره ای جمع میشوند، با حرکت طبیعی مایعی که در این مجاری است و برای حس کردن حرکت سر است، تداخل پیدا میکنند و باعث میشوند گوش داخلی سیگنالهای نادرستی به مغز ارسال کند. در واقع این حس را ایجاد می کند که شما در حال حرکت هستید و حس سرگیجه برای شما ایجاد می شود.
با حرکت دادن سر خود در حالت های خاصی، سرگیجه BPPV ایجاد می شود:
- غلت زدن در رختخواب
- دراز کشیدن یا از رختخواب برخاستن (سرگیجه هنگام دراز کشیدن)
- خم شدن برای برداشتن چیزی از زمین
- بالا گرفتن سر
- حرکات سریع سر
معمولاً هنگام ایجاد سرگیجه BPPV می توانید انتظار داشته باشید که حرکات چشمی ریتمیک داشته باشید. این حرکات چشمی را «نیستاگموس» می نامند که ادیولوژیست با بررسی حرکات چشمی شما مجرای درگیر را تشخیص می دهد.
برای کسب اطلاعات در زمینه جابجایی مایع گوش اینجا کلیک کنید
عوامل خطر سرگیجه BPPV
سرگیجه BPPV می تواند خود به خود و بدون دلیل اتفاق بیفتد. هرچه سنتان بیشتر باشد احتمال ابتلا به آن بیشتر است. همچنین زنان بیشتر از مردان به آن مبتلا می شوند.
در افراد کمتر از 50 سال، ضربه به سر شایع ترین علت BPPV است. این می تواند چیزی جزئی مانند عطسه یا ضربه زدن به سر باشد یا ضربه مغزی شدید و تصادف با وسیله نقلیه.
علل دیگر سرگیجه با حرکت سر عبارتند از:
- برای مدت طولانی سر خود را در یک وضعیت قرار دهید – به عنوان مثال در مطب دندانپزشک یا آرایشگاه
- ایروبیک با شدت بالا
- دوچرخه سواری در مسیرهای ناهموار
- یک اختلال گوش داخلی مانند بیماری منییر
- برای مدت طولانی در بیمارستان یا در بستر استراحت در خانه باشید
- نوع خاصی از میگرن
تشخیص سرگیجه BPPV
سوالاتی در مورد سلامت عمومی و علائم شما پرسیده خواهد شد.
ممکن است شنوایی شناس (ادیولوژیست) از شما بخواهد که به پشت روی تخت دراز بکشید و سرتان را کمی از تخت آویزان می کند و در پوزیشن خاصی قرار می دهد و حرکات چشمی شما را بررسی می کند.
ادیولوژیست همچنین بررسی خواهد کرد که آیا در این پوزیشن علائم سرگیجه برای شما ایجاد می شود یا خیر. به طور خاص، شنوایی شناس آزمایشی به نام تست Dix-Hallpike برای تشخیص BPPV انجام می دهد. در طول آزمایش، در حالی که پزشک سر شما را در جهات خاصی حرکت می دهد، اگر BPPV داشته باشید، این حرکات باعث یک دوره سرگیجه می شود.
برای تشخیص سرگیجه BPPV نیازی به آزمایش خون نیست، اما پزشک ممکن است برای رد سایر شرایط، آزمایشهای خون یا آزمایشهای بیشتری را تجویز کند.
سرگیجه با حرکت سر چگونه درمان می شود؟
علائم سرگیجه BPPV معمولاً بدون درمان ظرف چند هفته یا چند ماه از بین میرود. با این حال، با انجام درمان در مطب مشکل شما برطرف می گردد. درمان می تواند شامل موارد زیر باشد:
- مانور ایپلی (Epley)
- تمرینات برانت- داروف (ویدیو اول صفحه)
مانور Epley
مانور Epley روشی است که شنوایی شناس می تواند روی شما انجام دهد. هدف این مانور جابجایی کریستال های کلسیم کنده شده ی موجود در کانال های نیم دایره ای شماست. این فرآیند مشابه تست Dix-Hallpike با چند حرکت اضافی است. در واقع با انجام این مانور، ذرات کربنات کلسیمی که به اشتباه وارد مجاری نیمدایره ای شده اند، از آنجا خارج و به جای اولیه خود باز می گردند.
برای آشنایی با نحوه انجام مانور ایپلی، به کانال ما در یوتیوب سر بزنید یا اینجا کلیک نمایید.
تمرینات برانت-داروف
ممکن است شنوایی شناس انجام برخی تمرینات خاص به نام تمرینات برانت-داروف را به شما توصیه کند. شما باید این تمرینات را ۲ تا ۳ بار در روز به مدت حدود ۶ هفته انجام دهید. این تمرینات شامل یک سری حرکات چرخش سر و حرکت قسمت بالایی بدن شما می شود.
از شنوایی شناس خود در مورد نحوه انجام این تمرین بپرسید.
چگونه می توانیم از حوادث و یا افتادن در زمان سرگیجه بوجود آمده هنگام حرکت سر جلوگیری کنیم؟
از آنجایی که سرگیجه با حرکت سر می تواند تعادل شما را تحت تاثیر قرار دهد و ممکن است باعث شود شما احساس بی ثباتی کنید، در معرض خطر افتادن هستید.
برای کاهش خطر افتادن:
- به آرامی از تخت یا صندلی خود بلند شوید.
- کفش های پاشنه کوتاه بپوشید.
- برای بالا و پایین رفتن از پله، از نرده ها کمک بگیرید.
- به کارفرمای خود در مورد علائم خود اطلاع دهید، به خصوص اگر شغل شما شامل کار با ماشین آلات یا بالا رفتن از نردبان باشد.
سرگیجه با حرکت سر و رانندگی
اگر سرگیجه دارید، رانندگی می تواند بسیار خطرناک باشد. مهم است که برای درمان سرگیجه با حرکت سر به شنوایی شناس مراجعه کنید.
همچنین یک الزام قانونی برای شما است که فقط در شرایط پزشکی رانندگی کنید، به این معنی که در صورت ایجاد سرگیجه یا گیجی نباید رانندگی کنید. شما باید رانندگی را متوقف کنید تا زمانی که وضعیت شما درمان شود و دیگر حملات سرگیجه نداشته باشید.
کلینیک تخصصی شنوایی و تعادل رُزنتال دارای متخصصین برجسته در زمینه شنوایی و تعادل می باشد و انواع تست های سرگیجه و مانورهای درمانی مربوطه در این مرکز قابل انجام است. جهت مشاوره و گرفتن وقت قبلی با شماره تماس ۰۹۱۲۰۴۸۱۶۹۵ تماس حاصل فرمایید.
ممنونم از شما آقای دکتر، شما بعد از دو سال که هیچ پتخصصی نتونست مریضی من رو تشخیص بده،من رو درمان کردید، بی نهایت سپاسگزارم از شما
نظر لطفتون هست
مطلب سرگیجه با حرکت سر شما عالی بود ممنون.
من با حرکت سر چشام تار میشه. قبلا سرگیجه داشتم و بهتر شدم ولی الان تاری چشم هام مونده. سریع که سرمو تکون میدم چشام یهویی تار میشه و بلافاصله بهتر میشم. آیا درمانی داره یا تا آخر عمر باید باهاش بسازم؟
شما احتمالا مبتلا به ضعف یک طرفه یا دو طرفه وستیبولار شده اید. با انجام توانبخشی وستیبولار قطعا وضعیتتون بهتر میشه. نگران نباشید.
سلام آقای دکتر بنده وقتی به چپ و راست دراز می کشم هیچ مشکلی ندارم فقط وقتی به پشت دراز می کشم سرگیجه میگیرم و حالت تهوع دارم باید مانور رو چطور انجام بدم البته اگر مشکلم احتمالا به مایع گوش ربط داره
سلام. اول باید مطمئن بشیم که مشکل شما جابجایی مایع گوش هست یا نه. احتمال درگیری مجاری خلفی و قدامی وجود داره.
سلام وقت بخیر آقای دکتر، من چند ماهی هست که هنگام دراز کشیدن و تکان دادن سرم روی بالشت خم شدن یا به سمت بالا نگاه کردن سرگیجه میگیرم آزمایش و سی تی اسکن مغز و سینوس هم انجام دادم مشکلی هم نبوده و داروهایی که تجویز کردند و استفاده کردم ولی دوباره این مشکلات برام پیش اومده چکار باید بکنم
سلام باید مانور سرگیجه برای شما انجام گیرد