بیماری های گوش
بیماری های گوش اساسا به سه دسته تقسیم می شوند : 1. بیماری های گوش خارجی 2. بیماری های گوش میانی 3. بیماری های گوش داخلی
برخی از این بیماری ها نیازمند دارو هستند و با مداخله پزشکی درمان می شوند؛ برخی دیگر نیز نیازمند توانبخشی هستند و با مداخله تیم توانبخشی مانند شنوایی شناس می توان به آنها کمک کرد.
آنچه که خواهید خواند:
معرفی اجمالی آناتومی گوش
قبل از شروع بیماری های گوش ابتدا لازم می دانیم توضیحی مختصر در مورد آناتومی گوش ارائه دهیم. گوش ما از سه بخش گوش خارجی، گوش میانی و گوش داخلی تشکیل شده است.
گوش خارجی که شامل لاله گوش و مجرای گوش می باشد.
گوش میانی شامل پرده گوش، استخوانچه های گوش و شیپور استاش (جهت کنترل فشار در دو سمت پرده گوش) می باشد.
گوش داخلی که شامل حلزون گوش جهت شنیدن و لابیرنت و مجاری نیم دایره ای جهت حفظ تعادل می باشند.
بیماری های گوش خارجی
۱. میکروشیا (microtia): در این بیماری اندازه لاله گوش (pinna) خیلی کوچک است و یا لاله گوش شکل غیر نرمالی دارد.
2. آنوشیا (anotia): در این بیماری گوش خارجی کلاً وجود ندارد. در اینجا منظور از گوش خارجی بیشتر لاله گوش (pinna) می باشد.
3. آترزی (atresia): در این بیماری مجرای گوش کاملا مسدود بوده و یا اینکه کلاً شکل نمی گیرد (این حالت در افرادی که به سندرم تریچر-کالینز نیز مبتلا هستند، دیده می شود).
* آترزی های اکتسابی میتوانند ناشی از ضربه و یا سوختگی باشند.
4. استنوزیس (stenosis): در بیماری استنوزیس بخشی از مجرای گوش خارجی تقریبا بسته می شود. در واقع در استنوزیس فرد مجرای گوش خارجی باریک تر از حد طبیعی دارد اما پرده گوش هنوز قابل مشاهده است. به این حالت تنگی مجرای گوش یا استنوزیس می گویند. بیماری استنوزیس کم شنوایی ایجاد نمی کند، ولی به دلیل این بیماری مجرای گوش به راحتی می تواند توسط جرم یا موم گوش پر شود که این موضوع باعث ایجاد کم شنوایی انتقالی می شود که با شستشو یا ساکشن برطرف می گردد.
5. اوتیت خارجی (external otitis): التهاب (تورم و قرمزی) مجرای گوش خارجی که با درد گوش (otalgia) همراه است.
۶. گوش شناگر: عفونت قارچی که به دلیل آب وارد شده به مجرای گوش خارجی ایجاد می شود و اغلب در افرادی دیده می شود که در آب شنا می کنند.
۷. میرنژیت (myringitis): به التهاب پرده گوش میرنژیت گفته می شود.
8. اوستئوما (osteoma): تومور (زائده) استخوانی مجرای گوش خارجی می باشد. این بیماری گاهی اوقات در افرادی دیده می شود که در آب سرد شنا می کنند. به دلیل اینکه بخش داخلی مجرای گوش استخوانی و بخش خارجی آن غضروفی است، بنابراین اوستئوما همیشه نزدیک به پرده تمپان تشکیل خواهد شد.
9. تمپانواسکلروزیس: این بیماری به دنبال انباشت پلاک های کلسیمی در پرده گوش به وجود می آید که باعث می شود پرده گوش ضخیم گردد.
* عمل جراحی که طی آن پرده تمپان را بازسازی می کنند، میرینگوپلاستی و عملی که طی آن یک سوراخ در پرده گوش برای تخلیه مایع جمع شده در گوش میانی ایجاد می کنند، میرینگوتومی نامیده می شود.
* هر چه رنگ سرومن ( جرم گوش) تیره تر باشد، نشان از قدیمی بودن آن است.
سوالات متداول در زمینه بیماری های گوش
بیماری های گوش به چند دسته تقسیم می شوند؟
بیماری های گوش شامل سه دسته بیماری های گوش داخلی، بیماری های گوش میانی و بیماری های گوش خارجی می باشند.
بیماری های گوش خارجی شامل چه بیماری هایی هستند؟
میکروشیا، آنوشیا، آترزی، استنوزیس، اوتیت خارجی، گوش شناگر، میرنژیت، اوستئوما و تمپانواسکلروزیس جزو بیماری های گوش خارجی می باشند.
بیماری های گوش میانی شامل چه بیماری هایی هستند؟
بیماری های گوش میانی شامل اوتیت میانی، گشادی شیپور استاش، کلستئاتوما، اتواسکلروزیس و گسستگی استخوانچه های گوش می باشند.
بیماری های گوش داخلی شامل چه بیماری هایی هستند؟
بیماری های گوش داخلی شامل پیرگوشی، سندروم ماندینی، لابیرنتیت، اتوتوکسیتی، کم شنوایی ناگهانی و بیماری منییر می باشند.
بیماری های گوش میانی
۱. اوتیت میانی (otitis media): شایع ترین بیماری در گوش میانی می باشد. در کودکان به دلیل اینکه شیپور استاش (لوله ای که گوش میانی را به فضای حلق مرتبط می کند) افقی می باشد، بیشتر در معرض اوتیت میانی می باشند.
اوتیت میانی با عفونت سیستم تنفسی فوقانی و درد گلو شروع می شود؛ به دنبال آن، شیپور استاش به درستی کار نمی کند و به حالت بسته در می آید؛ درنتیجه عدم ورود اکسیژن، یک فشار منفی در فضای گوش میانی به وجود می آید. این فشار منفی باعث کشیده شدن پرده تمپان به سمت گوش میانی می شود. گوش میانی برای جبران این عمل شروع به ترشح مایع می کند که این مایع در ابتدا عفونی نیست، ولی رفته رفته عفونی می شود. ترشح این مایع پرده تمپان را به حالت طبیعی بازگردانده، سپس باعث برآمده شدن پرده تمپان به سمت گوش خارجی می شود. این عمل باعث تورم و قرمزی پرده تمپان می شود که از نشانه های تشخیصی اوتیت میانی می باشد.
بیماری اوتیت میانی به وسیله آنتی بیوتیک ها درمان می شود. اگر به درمان با آنتی بیوتیک ها جواب نداد، از لوله تهویه یا ventilation tube استفاده می شود. (لوله تهویه لوله ای بسیار کوچکی می باشد که روی پرده تمپان کار گذاشته می شود و باعث تخلیه مایع درون گوش میانی به بیرون می شود و از بروز علایم اوتیت میانی جلوگیری می کند).
روش درمانی دیگری که در اوتیت میانی استفاده می شود، برداشتن لوزه ها (Tonsils) می باشد.
2. گشادی شیپور استاش: در این بیماری شیپور استاش همیشه باز می ماند. این حالت بیشتر در افرادی دیده می شود که وزن زیادی را از دست داده باشند (مانند افرادی که شیمی درمانی انجام می دهند). در این بیماری شکایت فرد از این است که صدای خود را بلند می شنود، فرد صدای نفس خود را می شنود و یا فرد صدای خود را از درون بشکه می شنود.
۳. کلستئاتوما (Cholesteatoma): گاهی اوقات به دنبال پارگی پرده گوش (خصوصا در بخش تحتانی) پوست پرده تمپان وارد فضای گوش میانی شده و یک تومور خوش خیم ایجاد می کند که در صورت عدم درمان می تواند مهلک باشد.
4. اتواسکلوزیس (otosclerosis): در این بیماری، در اطراف صفحه استخوانچه رکابی یک بافت استخوانی اسفنجی تشکیل می شود و حرکت استخوانچه ها را کاهش می دهد. این بیماری ژنتیکی است و در بچه ها به ندرت دیده می شود؛ همچنین در افراد سفید پوست و زنان بیشتر دیده می شود. نوع دو گوشی این بیماری شایع تر می باشد. در اتوسکلروزیس بیمار از این شکایت دارد که هنگام جویدن مشکل شنوایی دارد، همچنین ممکن است وزوز نیز داشته باشد. این بیماری می تواند باعث ایجاد کم شنوایی انتقالی شود.
5. گسستگی استخوانچه های گوش (Disarticulated ossicles): این بیماری بیشتر به دنبال ضربه به سر ایجاد می شود و باعث می شود زنجیره استخوانچه ها در گوش میانی از هم گسسته شوند. این بیماری می تواند باعث افت شنوایی در فرکانس های بالا (فرکانس های تیز) شود.
بیماری های گوش داخلی
حدود 95 درصد از کم شنوایی ها مربوط به گوش داخلی هستند (حسی-عصبی). شایع ترین بیماری گوش در جهان پیر گوشی (presbycusis) می باشد. بیماری های گوش داخلی شامل موارد زیر می شوند:
۱. پیر گوشی (presbycusis): در این بیماری به دلیل آسیب به سلول های مویی (سلول هایی که در داخل حلزون گوش بوده و به وسیله آن اصوات به انرژی الکتریکی تبدیل می شوند تا توسط اعصاب به مغز ارسال شوند)، افت شنوایی ایجاد می شود. آسیب به سلول های مویی به نحوی است که فرکانس های بم بهتر از فرکانس های تیز شنیده می شوند. به همین دلیل فرد مبتلا همیشه از این شکایت دارد که صداها را می شنود ولی متوجه نمی شود که چه می گویند. دلیل این است که فرد مصوت ها را می شنود ولی به دلیل کم شنیدن یا نشنیدن صامت ها قادر به درک حرف هایی که شنیده، نخواهد بود. بیماری پیر گوشی اغلب از سن 65 سالگی به بعد شروع می شود.
آسیب به سلول های مویی قابل برگشت نیست و همچنین نمی توان با مداخله پزشکی و دارودرمانی این آسیب ها را جبران کرد. تنها راه درمانی که تا به امروز برای این بیماران شناسایی شده است، استفاده از وسایل کمک شنیداری مانند سمعک می باشد. تجویز سمعک در افراد دچار پیرگوشی بسیار کمک کننده خواهد بود. اصولا برای این افراد بسته به میزان افت شنوایی سمعک های رسیور در داخل کانال یا همان سمعک های ریک (RIC) توصیه می گردد.
۲. سندروم ماندینی: در این بیماری حلزون گوش 2.5 دور کامل را ندارد و در واقع به طور کامل تشکیل نشده است. در این بیماری همچنین غشا رایسنر (غشایی که باعث تقسیمات داخل حلزون گوش شده و مایع های موجود در آن را جدا می کند) بسیار شکننده است و همین موضوع باعث می شود مایع پری لنف و اندولنف (مایع های موجود در گوش داخلی) با همدیگر مخلوط شوند، تا زمانی که دوباره غشا رایسنر تشکیل بشود و این دو مایع از هم جدا شوند. این بیماری می تواند باعث ایجاد کم شنوایی حسی عصبی شود که نوسانی است. یعنی به مرور زمان بیشتر می شود و دوباره کمتر می شود و …
۳. لابیرنتیت (Labyrinthitis): این بیماری اصولا سیستم تعادل (لابیرنت) را درگیر می کند ولی به دلیل نزدیکی لابیرنت و حلزون گوش، در این بیماری حلزون گوش نیز دچار عفونت می شود. این بیماری اگر منشا ویروسی داشته باشد، افت شنوایی قابل برگشت است ولی اگر منشا بیماری باکتریایی باشد، افت شنوایی دائمی خواهد بود. این بیماری همچنین می تواند باعث ایجاد سرگیجه غیر واقعی شود.
۴. اتوتوکسیتی: دلیل این بیماری در بسیاری از موارد داروها می باشند. آنتی بیوتیک هایی مانند آمینوگلیکوزیدها (نئومایسین، جنتامایسین و…) و داروهایی مانند کوئینین که برای درمان مالاریا استفاده می شوند، همچنین برخی داروهایی که برای شیمی درمانی نیز استفاده می شوند ممکن است باعث اتوتوکسیتی و آسیب به سلول های مویی حلزون شوند.
۵. کم شنوایی ناگهانی (sudden idiopathic deafness): این بیماری که به سکته گوش نیز معروف است دلیل مشخصی ندارد ولی می تواند به دلیل واکنش سیستم ایمنی بدن (به صورت بیماری خود ایمنی) و یا مسدود شدن ورید شنوایی داخلی ایجاد شود. این بیماری در ۳ روز و یا کمتر شروع می شود و اغلب یک گوش را تحت تاثیر قرار می دهد. حدود یک درصد از کل کم شنوایی های حسی-عصبی را تشکیل می دهد. این بیماری فقط در ۱۰ درصد موارد دلیل مشخصی دارد. معمولاً برای درمان این افراد استروئید تجویز می شود ولی همیشه کارساز نیست.
۶. بیماری منییر: دلیل این بیماری هیدروپس آندولنفاتیک است. یعنی حالتی که در آن مایع اندولنف بیش از حد در داخل حلزون وجود دارد که می تواند به دلیل ترشح بیش از حد و یا جذب خیلی کم آن باشد. ولی تا به امروز دلیل مشخصی برای هیدروپس ذکر نشده است. بیماران منییری معمولاً به صورت دوره ای دچار حملات بیماری می شوند. این حملات دوره ای می تواند شامل سرگیجه، افت شنوایی و وزوز (مانند صدای غرش) باشد. این بیماری می تواند بسیار ناتوان کننده باشد. داروی های گلیسرول و فوروزاماید که دارویی ادرار آور هستند برای درمان این بیماران استفاده می گردد.
سلام
پدر من اتو اسکلروزیس داره چطور میشه درمانش کرد؟
سلام برای درمان اتواسکلروزیس باید اول نوار گوش گرفته و سپس تشخیص درست داد. در صورت قطعی بودن اتواسکلروزیس جراحی استخوانچه رکابی گوش میانی توصیه می گردد
با عرض خسته نباشید و تشکر از مطالب خوبتان، بنده 65 ساله هستم و به گفته پزشکان به بیماری پیر گوشی مبتلا شده ام. درمان چیست ؟
سلام اصولا درمان پیرگوشی توسط سمعک انجام می شود. با این حال باید بطور کامل ارزیابی شوید.
[…] کم شنوایی انتقالی می شود، مانند سوراخ شدن پرده گوش یا اوتیت مدیای ترشحی (عفونت گوش همراه با ترشح) رنج می برد، حساسیت بیشتری […]
[…] کار دکتر کمالی در زمینه بیماری های گوش (اتولوژی) می باشد و با توجه به حوزه کاری ایشان، تاکنون […]
[…] تنها شانس) برای کودکانی که مشکلات گوش میانی و داخلی یا آترزی مجرای شنوایی دارند تا به درستی رشد و تکامل یابند. این سمعک ها به […]