تکان خوردن مایع گوش میانی
اگر سرگیجه داشته باشید و به یک پزشک گوش و حلق و بینی مراجعه کرده باشید، ممکن است با اصطلاح “جابجایی مایع گوش میانی” یا “برهم خوردن مایع گوش” روبرو شده باشید. آیا واقعا مایعی در گوش میانی وجود دارد که جابجا شده باشد؟
چه چیزی اتفاق می افتد که می گویند مایع گوش میانی شما جابجا شده یا تکان خورده است؟ شاید گاها اصطلاح “حرکت مایع گوش” را نیز شنیده باشید. درمان خانگی حرکت مایع گوش چگونه می باشد؟ آیا در مورد بیماری BPPV یا همان سرگیجه وضعیتی خوش خیم چیزی شنیده اید؟
علت، علائم و نشانه های برهم خوردن مایع گوش میانی چیست؟
در گوش داخلی هر دو سمت از سر، اندام هایی به نام ساکول و اتریکول وجود دارد که سنگریزه هایی از جنس کربنات کلسیم بر روی این اندام ها سوار هستند (شکل زیر).
بوسیله این اندام ها، ما شتاب های خطی از جمله جاذبه زمین را درک می کنیم. یا موقع سوار شدن به ماشین و یا آسانسور این سنگریزه ها هستند که باعث درک حرکت و حفظ تعادل می شوند (مثل دو کفه یک ترازو). همچنین اگر سر خود را از حالت قائم به سمت راست یا چپ خم کنیم، بر سنگریزه های همان سمت فشار وارد شده و این اطلاعات به مغز می روند و در نهایت ما متوجه می شویم که سر به سمت راست یا چپ خم شده است.
حال اگر این سنگریزه ها از جای خود کنده شده و وارد مجاری نیم دایره ای شوند، در اینصورت با حرکت سر در جهات خاص دچار سرگیجه های حمله ای، کوتاه مدت و چرخشی خواهیم شد که کمتر از یک دقیقه بطول خواهند انجامید. به این شرایط اصطلاحا جابجایی یا تکان خوردن مایع گوش میانی گویند که اصطلاح دقیق و علمی آن “سرگیجه وضعیتی حمله ای خوش خیم” یا همان “BPPV” می باشد.
شاید بپرسید که مجاری نیم دایره ای چیست؟ در گوش داخلی هر سمت از سر، سه مجرای نیم دایره ای شکل وجود دارد که داخل آن ها از مایعی به نام آندولنف پر شده است (همانند شکل بالا). بوسیله این مجاری نیم دایره ای ما حرکت های چرخشی سر را درک کرده و تعادل خود را حفظ می کنیم.
از آنجا که ساکول و اتریکول و مجاری نیم دایره ای نزدیک به هم می باشند، این امکان وجود دارد که بر اثر ضربه به سر، کمبود ویتامین D، کمبود کلسیم و افزایش سن، این سنگریزه ها از جای خود (ساکول و اتریکول) کنده شده و وارد مجاری نیم دایره ای شوند. اگر چنین اتفاقی بیفتد، پزشکان خواهند گفت: “مایع گوش میانی جابجا شده است“.
گفتیم که بوسیله مجاری نیم دایره ای حرکت های چرخشی سر را متوجه می شویم. حال اگر سنگریزه های کربنات کلسیم وارد مجاری نیم دایره ای شوند (به اصطلاح مایع گوش میانی تکان بخورد) در اینصورت، فرد با حرکت سر دچار سرگیجه های چرخشی (چرخش اتاق دور سر) می شود که کمتر از یک دقیقه بطول خواهند انجامید.
اصولا با توجه به نحوه قرارگیری مجاری نیم دایره ای و آناتومی آن ها، حرکت هایی از قبیل دراز کشیدن بر روی تخت، بالا آمدن از حالت رکوع و سجده، نگاه کردن به یک ساختمان بلند و حرکت هایی از این قبیل در افرادی که مایع گوششان تکان خورده (افراد دچار جابجایی مایع گوش میانی)، باعث سرگیجه های چرخشی کوتاه مدت می شوند.
سوالات متداول
آیا جابجایی یا تکان خوردن مایع گوش میانی واژه درستی می باشد؟
واژه “جابجایی مایع گوش میانی” اصطلاحی نادرست می باشد و اصطلاح علمی آن BPPV یا “سرگیجه وضعیتی حمله ای خوش خیم” می باشد. زیرا اولا در گوش میانی مایعی وجود ندارد و در گوش داخلی مایعی به نام آندولنف وجود دارد. ثانیا مایع موجود در گوش داخلی اتفاقا باید جابجا شده و حرکت کند تا ما بوسیله آن تعادل خود را حفظ کنیم.
چه اتفاقی می افتد که پزشکان می گویند مایع گوش جابجا شده است؟
در گوش داخلی سنگریزه هایی به نام کربنات کلسیم وجود دارد که برای حفظ تعادل ضروری هستند. حال اگر این سنگریزه ها در اثر ضربه به سر، کمبود ویتامین D و… از جای خود جابجا شده و وارد مجرای نیم دایره ای شودند، در اینصورت پزشکان ممکن است بگویند که مایع گوش شما جابجا شده است. در واقع این سنگریزه ها هستند که جابجا شده اند نه مایع گوش.
آیا جابجایی مایع گوش میانی یا همان بیماری BPPV درمان دارد؟
درمان بیماری BPPV شامل انجام یک سری تمرینات درمانی می باشد که اگر توسط یک شنوایی شناس ماهر انجام گیرد، درمان ۱۰۰ درصدی حاصل می گردد. بنابراین برای درمان جابجایی مایع گوش نیازی به انجام زالو درمانی، طب سنتی و حجامت نیست.
برای درمان "تکان خوردن مایع گوش" به کجا مراجعه کنیم؟
برای درمان جابجایی مایع گوش (بیماری BPPV) به کلینیک رزنتال واقع در خیابان قائم مقام فراهانی، نرسیده به تقاطع خیابان شهید بهشتی، کوچه میرزا حسنی، پلاک ۲۴، طبقه ۴، بخش شنوایی شناسی مراجعه نمایید. همچنین می توانید برای تعیین وقت قبلی با شماره ۰۹۱۲۰۴۸۱۶۹۵ تماس حاصل نمایید.
درمان جابجایی مایع گوش میانی به چه صورت است؟
آیا قرصی برای درمان جابجایی مایع گوش میانی وجود دارد؟ آیا برای درمان جابجایی مایع گوش میانی نیازی به طب سنتی هست؟ درمان برهم خوردن مایع گوش به چه صورت است؟
گفتیم که با ورود سنگ ریزه های کربنات کلسیم به داخل مجاری نیم دایره ای، شاهد سرگیجه های چرخشی کوتاه مدت خواهیم شد. بنابراین درمان این نوع از سرگیجه ها، برگرداندن سنگریزه ها به سر جایشان می باشد. در نتیجه برای درمان جابجایی مایع گوش میانی (بیماری BPPV) باید از مانورهای خاصی استفاده شود.
با توجه به مطالب فوق قرصی وجود ندارد که باعث بهبودی “جابجایی مایع گوش میانی” شود. با این حال چون یکی از دلایل ایجاد جابجایی مایع گوش میانی کمبود ویتامین D می باشد، مصرف قرص ویتامین D می تواند نقش پیشگیری کننده ای در ابتلا به BPPV داشته باشد.
با توجه به مطالب گفته شده، طب سنتی، زالو درمانی نیز برای بهبود جابجایی مایع گوش میانی گزینه مناسبی نمی باشند زیرا همانطور که ذکر شد، باید مانور و ورزش خاصی برای درمان این بیماری ارائه گردد. حال چه تمرینات و مانور درمانی برای درمان جابجایی مایع گوش میانی مورد استفاده قرار می گیرد؟ در ادامه ابتدا مانور تشخیصی این بیماری ذکر شده و سپس به مانور درمانی خواهیم پرداخت.
روش تشخیص تکان خوردن مایع گوش میانی
برای تشخیص تکان خوردن یا همان جابجایی مایع گوش میانی، از آزمونی به نام دیکس هالپایک (Dix Hallpike) استفاده می گردد. در این آزمون درمانگر سر بیمار را با زاویه ۴۵ درجه از تخت آویزان می کند(همانند شکل زیر). در این حالت اگر بیمار سرگیجه بگیرد، درمانگر با توجه به نوع و نحوه حرکت مردمک چشم بیمار، نوع سرگیجه را تشخیص خواهد داد. لازم به ذکر است که این آزمون برای تشخیص تکان خوردن مایع گوش در مجاری نیم دایره ای خلفی و فوقانی استفاده می شود.
برای تشخیص تکان خوردن مایع گوش در مجرای نیم دایره ای افقی از تست های HIT، vHIT و head shaking و تست های horizontal positioning استفاده می گردد. برای آگاهی از آزمون هاس سرگیجه می توانید اینجا کلیک نمایید.
مانور درمانی جابجایی مایع گوش میانی
بسته به اینکه کدام یک از مجاری نیم دایره ای درگیر شده است، مانور درمانی نیز متفاوت می باشد. به عنوان مثال اگر مجرای نیم دایره ای خلفی درگیر شده باشد، از مانور Epley و Semont استفاده می شود و اگر مجرای نیم دایره ای قدامی درگیر شده باشد از مانور head hanging استفاده خواهد شد. در مواردی که مجرای نیم دایره ای افقی درگیر شود، از مانور Barbecue استفاده خواهد شد.
۱. درمان جابجایی مایع گوش میانی با مانور Epley
یکی از مانورهای درمان تکان خوردن مایع گوش میانی، انجام مانور Epley (ایپلی) می باشد. لزوم انجام مانور Epley، درگیری مجرای نیم دایره ای خلفی می باشد (BPPV مجرای نیم دایره ای خلفی). همانطور که گفته شد، آگاهی از درگیری مجرای نیم دایره ای خلفی توسط مانور دیکس هالپایک انجام می گیرد. مانور ایپلی باید توسط شنوایی شناس آموزش دیده در این زمینه انجام گیرد. مراحل انجام این مانور توسط شنوایی شناس بصورت زیر می باشد:
۱. بیمار بر روی تخت نشسته و پاهایش را در جلو بدنش صاف قرار داده و بسته به سمت مجرای نیم دایره ای آسیب دیده، سر خود را ۴۵ درجه به همان سمت می چرخاند.
۲. سپس شنوایی شناس بیمار را از وضعیت نشسته به وضعیت دراز کش در آورده بطوریکه سر بیمار از تخت آویزان گردد.
۳. در حالت دراز کش سر به اندازه ۹۰ درجه به سمت مقابل چرخانده می گردد.
۴. فرد بر روی بازوی سمت سالم دراز می کشد.
۵. بیمار پاهای خود را از تخت آویزان کرده و آماده نشستن می گردد.
۶. بیمار از حالت درازکش به وضعیت نشستن می آید.
توجه داشته باشید که در هر کدام از مراحل یک دقیقه مکث صورت گیرد. لزوم انجام مناسب این آزمون ابتدا تشخیص درست بیماری و سپس آگاهی کامل از درگیری مجرای آسیب دیده می باشد. اگر مجرای نیم دایره ای آسیب دیده درست تشخیص داده نشود، در اینصورت امکان بدتر شدن سرگیجه وجود دارد.
۲. درمان جابجایی مایع گوش میانی با مانور Semont
مانور Semont شامل حرکت سریع بیمار از حالت دراز کشیده بر روی یک بازو به حالت دراز کشیده بر روی بازوی دیگر می باشد. بعد از دانستن این قضیه که مایع کدام گوش تکان خورده است، این آزمون توسط شنوایی شناس ماهر انجام می گیرد.
۳. درمان جابجایی مایع گوش میانی با مانور head hanging
این آزمون در افراد مبتلا به اختلال مجرای نیمدایره ای فوقانی انجام می گیرد. در آزمون head hanging فرد بیمار بر روی تخت دراز می کشد طوری که سرش کاملا از تخت آویزان باشد. در مرحله بعد بیمار سرش را بالا آورده و چانه خود را بر روی سینه اش میگذارد. بعد از یک دقیقه بیمار از تخت بلند شده و می نشیند.
تمامی مراحل این آزمون نیز باید با وقفه های یک دقیقه ای انجام گیرند. این آزمون نیز اگر به درستی انجام نگیرد احتمال بدتر شدن شرایط بیمار وجود دارد. بنابراین جهت انجام این آزمون به یک شنوایی شناس ماهر و آموزش دیده مراجعه نمایید.
۴. درمان جابجایی مایع گوش میانی با مانور Barbecue
مانور باربیکیو (Barbecue) در مواردی انجام میگیرد که مایع مجرای نیم دایره ای افقی تکان خورده باشد. برای انجام این آزمون ابتدا باید بدانیم که مایع کدام گوش جابجا شده است. بعد از دانستن این موضوع، بیمار بصورت طاق باز می خوابد. سپس بیمار را ۳۶۰ در جهت گوش سالم می چرخانیم. این آزمون در گام های ۹۰ درجه ای انجام شده و در هر گام مکث ۳۰ ثانیه ای صورت می گیرد.
درمان خانگی حرکت مایع گوش
برای درمان خانگی حرکت مایع گوش می توان از مانور برانت داروف (Brandt-Daroff) استفاده کرد. این مانور در حین سادگی بسیار کاربردی می باشد. به همین دلیل از این مانور درمانی، می توان در خانه استفاده کرد.
لازم به ذکر است که مانور برانت داروف برای بیماری BPPV کانال خلفی بسیار موثر می باشد. از آنجا که بیش از ۹۰ درصد جابجایی های مایع گوش مربوط به کانال نیم دایره ای خلفی می باشند، از اینرو با انجام مانور برانت داروف در خانه می توانید مشکلات سرگیجه ای خود را برطرف نمایید. برای انجام مانور به شکل زیر عمل می کنیم:
فرض کنید که مایع گوش راست شما تکان خورده یا جابجا شده است. ابتدا لبه تخت نشسته و سر خود را ۴۵ درجه به سمت چپ بچرخانید (شکل A) و سپس بر روی بازوی سمت راست خود دراز بکشید (شکل B) طوری که باید بعد از دراز کشید بر روی بازو، سر ۴۵ درجه به سمت بالا قرار گیرد (شکل B). حدود ۳۰ ثانیه بعد از اینکه سرگیجه شما تمام شد در حالت B باقی بمانید. سپس با همان زاویه سر بلند شده و بنشینید (شکل C). در مرحله C نیز بعد از اتمام سرگیجه خود حدود ۳۰ ثانیه صبر کرده و سپس مراحل بعدی را انجام دهید.
در مرحله D سر خود را ۴۵ درجه به سمت مقابل (در این مثال به سمت راست) چرخانده و اگر سرگیجه داشتید، ۳۰ ثانیه بعد از اتمام سرگیجه، بر روی بازو سمت چپ دراز بکشید (شکل E). سپس ۳۰ ثانیه بعد از اتمام سرگیجه با همان زاویه سر بلند شده و بنشینید (شکل F).
درمان خانگی حرکت مایع گوش (مانور Brandt-Daroff) را هر روز ۳ بار انجام دهید. تمرینات را تا جایی انجام دهید که فرد در دو روز متوالی سرگیجه نداشته باشد. توجه داشته باشید که کل دفعات انجام مانور نباید بیش از ۲۰ بار باشد. اگر با ۲۰ بار انجام مانور (بعد از ۷ روز انجام مانور) به نتیجه ای نرسیدید حتما ما را در جریان بگذارید.
من یک ساله سرگیجه شدید دارم ، لطفا کمکمم کنید
بهتر نشده تو این یک سال؟
لطفا تشریف بیارید کلینیک رزنتال جهت ارزیابی و انجام درمان
من از شما دکتر بلندی بسیار سپاسگزارم 🙏🏻شما بی نظیرید👍 شما تکرار نشدنی هستید🌹 خدا اینقدر بهتون سلامتی وطول عمر بده که به بیمارانی مثل من بتونید کمک کنید فقط از خدا بهترین واستون می خوام …
ممنون از لطف شما
[…] یا چرخش داخل سر درک می گردد. اصطلاح غلط این بیماری “جابجایی مایع گوش میانی” می باشد که برخی از متخصصین گوش و حلق و بینی و شنوایی […]
[…] مایعات موجود در خون و بافت های بدن. محققان دریافتهاند مایع موجود در گوش داخلی ما به پتاسیم به عنوان بخشی از فرآیند حیاتی تبدیل صدا به […]
خیلی ممنون از شما. واقعا رفته بودم پیش دکتر داروی بتاهیسین داده بود و ۶ ماه بود میخوردم نتیجه نگرفته بودم. تا اینکه اومدم کلینیک شما و کاملا سرگیجم همون لحظه درست شد. خواستم تشکر کنم.
درمان خانگی حرکت مایع گوش چیه؟
در متن به درمان خانگی حرکت مایع گوش اشاره شده. بطور خلاصه برای این درمان از مانور برانت داروف میشه استفاده کرد.
سلام وقت بخیر من حدود یک سال هست هرچند هفته یک بار حالت تهوع و استفراغ و سرگیجه دارم.دکتر گوش حلق و بینی رفتم گفتن ک مایه داخل گوشتون تکون خورده .یک بار امپول زدن داخل پرده گوشم
دوماه حالم خوب شده بود الان باز چند وقتی همین حالتو دارم رفتم پیش شون گفتن باید هردفعه که اینطوری شدید بیایید امپول بزنم به پرده گوشتون
راستشو بخوایید ترسیدم.نزدم ولی حالم خیلب بد هست چیزی نمتونم بخورم لطفا راهنماییم کنید
سلام
تشریف بیارید کلینیک و تمام مدارک خودتون رو هم بیارید
[…] آشنایی با علل و درمان جابجایی مایع گوش اینجا کلیک […]
[…] کسب اطلاعات در زمینه جابجایی مایع گوش اینجا کلیک […]
سلام آدرس مرکز جا اندازی مایع گوش رو میفرمایید؟
تهران، خیابان قائم مقام فراهانی، نرسیده به خیابان بهشتی، کوچه میرزا حسنی، پلاک ۲۴ کلینیک شنوایی
فیلم جا انداختن مایع گوش تو سایتتون خیلی خوب بود
پس از جا انداختن مایع گوش حالم خوب میشه؟
بله حتما
واقعا مرکز جا انداری مایع گوش معتبر هستید. البته منشیتون یکم با اخلاق باشه بهتره.
چشم بهشون تذکر میدیم. ممنون
ممنون بابت فیلم های خوبی که برای مایع گوش میانی بود، از لطفتون بی اندازه ممنون، نجاتم دادید
خواهش می کنم