آزمایش های سرگیجه

آزمایش های سرگیجه و تعادل كه براي ارزيابي اختلال دهلیزی گوش داخلی و تعادل مورد استفاده قرار مي گيرند در اين قسمت شرح داده مي شوند.

چگونه اختلال دهلیزی گوش تشخيص داده مي شود؟

اندام های دهلیزی گوش داخلی و اعصاب و مراکز مغزی مرتبط ، یک سیستم پیچیده را تشکیل می دهند که عملکردهای  بسیاری را انجام می دهد و می تواند تحت تأثیر تعدادی از سیستم های خارجی قرار گیرد. بنابراین ارزیابی دقیق گوش داخلی ممکن است به آزمایش های مختلف نیاز داشته باشد.

پزشکان از اطلاعات مربوط به سابقه پزشکی فرد و یافته های معاینه فیزیکی به عنوان پایه و اساسی برای آزمایش های سرگیجه كه آزمايش هايي براي ارزیابی عملکرد سیستم دهلیزی است استفاده می کنند. بیشتر افراد این آزمایشات را به خوبی تحمل می کنند. با این حال، گاهی اوقات آزمایش های سرگیجه خسته کننده است و می تواند منجر به عدم ثبات موقتی شود.

ارزیابی اختلال دهلیزی

سیستم دهلیزی و بینایی به یکدیگر و به عضلات چشم و گردن متصل هستند که به حفظ تعادل کمک می کنند. حرکات سر یا سایر تحریکات گوش داخلی سیگنال هایی را از طریق سیستم عصبی برای کنترل حرکات عضلات چشم ارسال می کند. این یک مسیر رفلکسی به نام رفلکس دهلیزی-چشمی یا VOR تشکیل می دهد. این سیستم برای تولید حرکات چشم طراحی شده است که در هنگام حرکت سر، دید واضح را حفظ می کند. در بسیاری از آزمایش های سرگیجه از تجهیزات خاصي برای نظارت بر چشم ها، برای حرکات طبیعی و غیر طبیعی آن ها هنگام تحریک سیستم دهلیزی استفاده می شود.

آزمون ENG (الکترو نیستاگمو گرافی) و یا VNG (ویدئو نیستاگموگرافی)

ENG به مجموعه ای از آزمایش های سرگیجه اشاره دارد و از الکترودهای کوچکی که هنگام آزمایش روی پوست اطراف چشم قرار گرفته اند، استفاده می کند. VNG به همان مجموعه آزمايش ها که با استفاده از عینک های دارای دوربین فیلمبرداری برای نظارت بر چشم کار می کند، اشاره دارد. هر دو دوربین فیلمبرداری و الکترودها می توانند حرکات چشم را اندازه گیری کنند تا علائم اختلال عملکرد دهلیز یا مشکلات عصبی را ارزیابی کنند. 

نحوه انجام آزمون های VNG و ENG

به طور کلی این آزمایش ها در اتاقی تاریک یا با نور کم انجام می شود. آزمایش کننده  سوالاتی تصادفی می پرسد که هدف آن مشغول کردن فرد مورد آزمایش و هوشیاری او است. آزمایش هاي ENG / VNG رایج ترین مجموعه آزمایش های سرگیجه است که برای افراد مبتلا به سرگیجه ، گیجی و یا عدم تعادل انجام می شود. قسمت هایی از مجموعه آزمایش ENG / VNG حرکت چشم را هنگام دنبال کردن هدف های بینایی خاصی ارزیابی می کند. قسمتهای دیگر ENG / VNG حرکات چشم را هنگام قرار دادن سر در موقعیتهای مختلف مشاهده می کنند.

سومین مولفه آزمايش ENG / VNG، آزمایش کالریک نامیده می شود، که با استفاده از تغییرات دما در مجرای گوش، بخشی از سیستم دهلیزی را تحریک می کند. ممکن است از هوا یا آب برای تعدیل دمای مجرای گوش استفاده شود که ممکن است گرمتر یا سردتر از دمای بدن باشد. و به اين ترتيب اختلال دهليزی ارزيابي مي شود.

آزمایش VNG از آزمایش های سرگیجه و اختلال تعادل می باشد

آزمایش های چرخشی (Rotational Tests)

آزمایش های چرخشی یکی دیگر از روش های ارزیابی چگونگی عملکرد چشم ها و گوش داخلی باهم است كه جزئي از آزمایش های سرگیجه و تعادل به حساب مي آيند. در این آزمایش ها همچنین از عینک های ویدئویی یا الکترود برای نظارت بر حرکات چشم استفاده می شود. سر با سرعت متوسط ​​یا کند چرخانده می شود و حرکات مربوط به چشم مورد تجزیه و تحلیل قرار می گیرد. مانند ENG / VNG، آزمون چرخش در اتاقی که تاریک است انجام می شود و آزمونگر هنگام آزمایش سوالاتی تصادفی می پرسد. آزمایش های چرخشی اطلاعاتی فراتر از ENG / VNG در مورد عملکرد اندام های تعادل و اختلال دهليزی ارائه می دهند. همه افرادی که در مرحله تشخیص هستند، به آزمایش چرخش نیاز نخواهند داشت.

انواع مختلفی از آزمون های چرخشی وجود دارد: چرخش خودکار سر، صندلی چرخان و یا آزمایش غربالگری. در چرخش خودکار سر، از فرد مورد آزمایش خواسته می شود که به یک هدف ثابت نگاه کند و سر خود را برای مدت زمان کوتاه به عقب و جلو یا بالا و پایین حرکت دهد. در حین آزمایش صندلی چرخان، بیمار در یک صندلی مخصوص می نشیند که با سرعت کنترل شده از یک طرف به طرف دیگر می چرخد.

آزمايش vHIT یا (video head impulse test)

vHIT نيز يكي ديگر از آزمایش های سرگیجه است كه چگونگی عملکرد هماهنگ چشم ها و گوش داخلی را ارزیابی می کند. برای نظارت بر حرکات چشم از یک مجموعه کوچک عینک دوربین دار استفاده می شود. vHIT مشابه تست های چرخشی است که برای ارزیابی رفلکس دهلیزی-چشمی، سر حرکت داده می شود. با این حال برخلاف سرعت پایین یا متوسطی که در تست چرخش استفاده می شود، آزمایش vHIT از حرکات بسیار کوچک و سریع سر برای ارزیابی عملکرد رفلکس استفاده می کند. همه افراد در مرحله تشخیص به آزمایش vHIT نیاز ندارند.

آزمایش ومپ (VEMP)

يكي ديگر از آزمایش های سرگیجه آزمایش VEMP است كه برای ارزیابی اینکه برخی از ارگان های دهلیزی و اعصاب مرتبط که سالم هستند و به طور طبیعی کار می کنند، استفاده می شود. پاسخ های این آزمایش از عضلات مختلف گردن و اطراف چشم اندازه گیری می شود. آزمایش VEMP از الکترودهای سطح پوست (مانند ENG یا برخی آزمایش های چرخشی) و گوشی (مانند آنهایی که در هنگام آزمایش شنوایی استفاده می شود) استفاده می کند. چند ثانیه صدا از طریق گوشی پخش می شود، اندام های دهلیزی تحریک شده و پاسخ های عضلانی را فعال می کنند و الکترودها نتایج را ثبت می کنند.

آزمون VEMP از آزمایش های سرگیجه و اختلال تعادل

آزمایش پوستچروگرافی (CDP)

CDP پایداری وضعیتی یا توانایی حفظ حالت ایستاده را در شرایط مختلف محیطی آزمایش می کند. حفظ ثبات وضعیت به مجموعه اي از اطلاعات حسی بستگی دارد: عضلات / مفاصل، چشم ها و  گوش داخلي. این آزمایش روابط بین این سه سیستم حسی را بررسی می کند و تنظیمات تعادل و وضعیت ایجاد شده هنگام ارائه چالش های مختلف را ثبت می کند. این آزمایش كه يكي از آزمایش های سرگیجه و تعادل است، همچنین ممکن است پس از مشخص شدن تشخیص، در  توانبخشی نیز مورد استفاده قرار گیرد و در همه افراد در مرحله تشخیص انجام نمی شود.

آزمایش CDP شامل ایستادن روی یک صفحه مخصوص است. صفحه ممکن است ثابت باشد یا قادر به جابجایی باشد، و یا یک هدف بینایی در هنگام آزمایش ثابت باشد یا حرکت کند. فشارسنج های زیر صفحه، نوسانات بدن در شرایط مختلف را ثبت می کنند. اگر بیمار تعادل خود را از دست بدهد به عنوان یک اقدام احتیاطی از مهار ایمنی نیز استفاده می شود.

شنوایی سنجی (تست های شنوایی)

شنوایی سنجی عملکرد شنوایی را اندازه گیری می کند. ارزیابی شنوایی بخش مهمی از تشخیص اختلال دهلیزی است، زیرا گوش داخلی شامل اندام شنوایی و تعادل (دهلیز) است. در صورت ابتلای فرد به اختلال دهلیزی، ممکن است بیش از یک آزمایش شنوایی نیز لازم باشد، خصوصاً در صورت وجود احساس كم شنوایی، احساس پری در گوش یا وزوز گوش (زنگ یا سر و صدا در گوش).

مجموعه تست های شنوایی سنجی در یک اتاقک آکوستیک انجام می شود. از هدفون برای ارائه کلمات و تون ها در سطوح مختلف استفاده می شود. با شنیدن این صداها، از فرد آزمایش شونده پاسخی درخواست می شود. آزمایش با استفاده از کلمات ممکن است شامل تکرار کلمات در سکوت و یا هنگام پخش سر و صدا باشد.

قسمت دیگر آزمایش شنوایی مرسوم، تمپانومتری است که می تواند به تشخیص مشکلات گوش میانی (بین پرده گوش و گوش داخلی) کمک کند. همچنین آزمایش آکوستیک – رفلکس، که رفلکس عضلات گوش میانی را در پاسخ به فشار و صدای بلند اندازه گیری می کند. پس تست هاي شنوايي سنجي نيز مي توانند در مجموعه آزمایش های سرگیجه و تعادل قرار گيرند.

سنجش شنوایی در افراد دچار سرگیجه ضروری می باشد

آزمایش OAE

آزمایش OAE با اندازه گیری میزان پاسخگویی سلول های مویی حلزون گوش به مجموعه ای از کلیک های تولید شده توسط بلندگوی کوچک وارد شده در کانال گوش، اطلاعاتی در مورد نحوه کار سلول های مویی حلزون ارائه می دهد. غالباً این آزمایش برای ارزیابی شنوایی در افرادی که قادر به پاسخگویی به تست شنوایی مرسوم نیستند (مانند نوزادان) استفاده می شود.

الکتروکوکلئوگرافی (ECOG)

تست ECoG پاسخ به صدا را از طریق سیستم عصبی اندازه گیری می کند. این آزمايش كه مي تواند در مجموعه آزمایش های سرگیجه قرار گيرد، از گوشی و الکترودها استفاده می کند و شخصی که در حال آزمایش است در وضعیت راحتی قرار دارد. همه افرادی که در مرحله تشخیص اختلال دهلیزی هستند، نیازی به آزمایش ECoG نخواهند داشت.

یک گوشی صدا را در گوش پخش می کند و یک الکترود پاسخ را اندازه گیری می کند. در این آزمایش می توان از الکترودهای مختلفی استفاده کرد. ممکن است برخی از آنها الکترودهای سطحی پوست باشند. بعضی دیگر ممکن است در مجرای گوش قرار بگیرند، که اکثرا از همین الکترودهای نوع اول و دوم استفاده می شود. در حالی که نوع سوم الکترودها روی پرده گوش قرار می گیرند. نوع چهارم الکترود سوزنی است که با گذشتن از پرده گوش به قسمتی از گوش داخلی می رسد. بیشتر کلینیک ها از دو نوع الکترود اول برای اندازه گیری سیگنال الکتریکی هنگام پخش صدا استفاده می کنند. در کلینیک رزنتال نیز از الکترودهای طلایی جهت ثبت ECOG استفاده می شود.

آزمون پاسخ ساقه مغز (ABR ؛ یا BER ، BSER ، یا BAER)

ABR نحوه واکنش سیستم عصبی به صدا را اندازه گیری می کند. راه اندازی و مراحل آزمایش مشابه ECoG است. غالباً از ABR برای آزمایش شنوایی برای افرادی که قادر به پاسخ دادن به سنجش شنوایی نیستند (مانند نوزادان) استفاده می شود. گاهی اوقات این آزمایش هنگامی که کسی نمی تواند تصویربرداری انجام دهد (مانند افرادی که دارای جسم فلزی در بدن / مغز هستند) استفاده می شود.

تحت شرایط خاص، این آزمایش می تواند وجود نوروم آكوستيكي (تومور نادر و خوش خیم عصب گوش) را نشان دهد. ممکن است به شناسایی بیماری هایی مانند مولتیپل اسکلروزیس (MS) کمک کند البته اگر بر مسیر شنوایی به سمت مغز تاثیر گذاشته باشد. 

تصویربرداری

تصویربرداری مغناطیسی (MRI)

MRI از یک میدان مغناطیسی و امواج رادیویی برای تولید تصاویر مقطعی از بافت های بدن استفاده می کند. MRI مغز می تواند وجود تومورها ، سکته مغزی و سایر ناهنجاری های بافت نرم را که ممکن است باعث سرگیجه یا گیجی شود را نشان دهد. ام آر آی ساختارهای داخل گوش داخلی و اطراف آن می تواند در تشخیص اختلال دهلیزی مفید باشد.

تصویر برداری در آزمایش های سرگیجه

CAT ، یا CT

سی تی اسکن یک روش اشعه ایکس است که برای مطالعه ساختارهای استخوانی بهترین است. گوش داخلی در داخل استخوان گیجگاهی جمجمه در هر طرف قرار دارد. از این اسکن ها اغلب برای یافتن ناهنجاری های اطراف گوش داخلی مانند شکستگی یا نواحی دارای استخوان نازک استفاده می شود. بنابراين براي تشخيص اختلال دهلیزی مي تواند در مجموعه آزمایش های سرگیجه بگنجد.

آزمایش های دیگر

بسته به شرایط شما، ممکن است آزمایش های دیگری برای کشف علت اختلال تعادل لازم باشد. آزمایش خون، آزمایشات آلرژی، آزمایشات بینایی و سایر معاینات ممکن است به حذف علل عدم تعادل که ارتباطی با سیستم دهلیزی ندارند، کمک کند.

چه کسی آزمایش های سرگیجه و تعادل را انجام می دهد؟

به طور کلی پزشک داخلی، گوش و حلق و بینی ویا متخصص مغز و اعصاب شما را به یک شنوایی شناس ( ادیولوژیست) برای انجام آزمایش هاي سرگيجه، شنوایی و تعادل ارجاع می دهند. ادیولوژیست نتایج آزمایشات شما را با تجزیه و تحلیل برای پزشک شما گزارش می کند و پزشک آنها را برای شما توضیح می دهد.