نوریت دهلیزی (التهاب عصب تعادلی)

نوریت دهلیزی یا نوریت وستیبولار یک اختلال گوش داخلی است که ممکن است باعث شود فرد علائمی مانند سرگیجه ناگهانی و شدید (احساس چرخش/تاب خوردن)، گیجی، مشکلات تعادلی، حالت تهوع و استفراغ را تجربه کند. 

نوریت دهلیزی، نوریت وستیبولار، التهاب عصب دهلیزی و التهاب عصب تعادلی همگی به یک مفهوم هستند و در این مقاله به جای یکدیگر به کار می روند. قبل از مطالعه این مقاله، تماشای ویدیو آموزشی ۳ دقیقه ای زیر باعث آشنایی شما با سیستم شنوایی و تعادل خواهد شد. این ویدیو به زبان ساده برای عموم ساخته شده است.

نوریت دهلیزی چیست؟

نوریت دهلیزی اختلالی است که عصب گوش داخلی به نام عصب دهلیزی-حلزونی (عصب ۸ مغزی) را درگیر می کند. این عصب اطلاعات تعادل و موقعیت سر را از گوش داخلی به مغز می فرستد. هنگامی که این عصب متورم می شود (التهاب پیدا می کند)، نحوه تفسیر معمول اطلاعات توسط مغز را مختل می کند. این امر باعث می شود که فرد علائمی مانند سرگیجه و گیجی را تجربه کند.

التهاب عصب دهلیزی می تواند در هر سنی رخ دهد، اما به ندرت در کودکان گزارش می شود.

نوریت دهلیزی (نوریت وستیبولار) یا التهاب عصب دهلیزی در گوش داخلی باعث التهاب و متورم شدن عصب وستیبولار می گردد

علائم و علل نوریت وستیبولار

علائم نوریت دهلیزی چیست؟

علائم عبارتند از:

• سرگیجه ناگهانی و شدید (احساس چرخش / تاب خوردن)
• گیجی
• مشکلات تعادل
• حالت تهوع، استفراغ
• مشکلات تمرکز

نوریت دهلیزی و لابیرنتیت اختلالات نزدیک به هم هستند. نوریت دهلیزی شامل تورم و التهاب شاخه ای از عصب دهلیزی-حلزونی (بخش دهلیزی آن) است که بر تعادل تاثیر می گذارد. لابیرنتیت شامل تورم هر دو شاخه عصب دهلیزی-حلزونی (هر دو بخش دهلیزی و بخش حلزونی) است که بر تعادل و شنوایی تاثیر می گذارد. علائم لابیرنتیت مانند نوریت دهلیزی است به اضافه علائم اضافی مانند وزوز گوش (زنگ در گوش) و/یا کم شنوایی.

به طور کلی، شدیدترین علائم (سرگیجه شدید و گیجی) تنها چند روز طول می کشد، اما زمانی که علائم وجود دارد، انجام فعالیت های روزمره زندگی بسیار دشوار می شود. پس از کاهش علائم شدید، اکثر بیماران طی چند هفته آینده (تقریباً سه هفته) بهبودی آهسته اما کامل پیدا می کنند. با این حال، برخی از بیماران ممکن است همچنان مشکلات تعادلی و احساس گیجی را تجربه کنند که می تواند چندین ماه طول بکشد.

چه چیزی باعث نوریت دهلیزی (التهاب عصب تعادلی) می شود؟

محققان فکر می کنند محتمل ترین علت التهاب عصب تعادلی، عفونت ویروسی گوش داخلی، تورم اطراف عصب دهلیزی-حلزونی (ناشی از ویروس) یا عفونت ویروسی است که در جای دیگری از بدن رخ داده است. برخی از نمونه‌های عفونت‌های ویروسی در سایر نواحی بدن شامل ویروس هرپس (باعث تبخال، زونا، آبله مرغان)، سرخک، آنفولانزا، اوریون، هپاتیت و فلج اطفال می‌شود. (تبخال تناسلی علت نوریت دهلیزی نیست.)

تشخیص و آزمایشات نوریت وستیبولار

نوریت دهلیزی چگونه تشخیص داده می شود؟

در اکثر بیماران، تشخیص نوریت دهلیزی با مراجعه به پزشک متخصص وستیبولار امکان پذیر است. این متخصصان شامل متخصص گوش (گوش‌پزشک) یا نورواتولوژیست (پزشکی که در سیستم عصبی مربوط به گوش تخصص دارد) است.

ممکن است فرد برای انجام آزمایشاتی برای ارزیابی بیشتر شنوایی و تعادل به شنوایی شناس (متخصص شنوایی و تعادل) ارجاع شود. 

آزمایش‌هایی که برای کمک به تعیین اینکه آیا علائم ممکن است ناشی از نوریت دهلیزی باشد انجام می شوند. این آزمایش ها شامل: آزمایش‌های شنوایی، تست ABR، تست VEMP، تست ECOG، تست‌های وستیبولار (تعادل) و آزمایشی برای تعیین اینکه آیا بخشی از عصب دهلیزی-حلزونی آسیب دیده است یا خیر.

تست خاص دیگری که تست تکان ایمپالسی سر(VHIT) نامیده می‌شود، جهت بررسی نوریت وستیبولار مورد استفاده قرار می گیرد. این تست بررسی می‌کند که آیا می توانید در طول حرکات سریع سر، چشمان خود را روی یک نقطه ثابت نگه دارید یا خیر. وجود نیستاگموس در این تست (نیستاگموس همان حرکت سریع غیرقابل کنترل چشم است) نشانه التهاب عصب تعادلی می باشد.

اگر علائم بیش از چند هفته ادامه یابد یا بدتر شود، آزمایش‌های دیگری برای تعیین اینکه آیا سایر بیماری‌ها باعث ایجاد این علائم شده اند انجام می‌شود. برخی از این بیماری های احتمالی دیگر که ممکن است علائم مشابهی با نوریت دهلیزی داشته باشند عبارتند از: سکته مغزی، آسیب سر، تومور مغزی و سردرد میگرنی. برای رد برخی از اختلالات مغزی، ممکن است MRI با تزریق  درخواست شود.

مدیریت و درمان نوریت دهلیزی

درمان نوریت دهلیزی چیست؟

درمان التهاب عصب تعادلی شامل مدیریت علائم، درمان ویروس (در صورت مشکوک شدن)، و شرکت در برنامه توانبخشی تعادل است.

مدیریت علائم

هنگامی که نوریت دهلیزی ایجاد می شود، ابتدا تمرکز درمان بر کاهش علائم است. 

• داروهای کاهنده تهوع عبارتند از: اندانسترون و متوکلوپرامید. اگر حالت تهوع و استفراغ شدید باشد و با دارو قابل کنترل نباشد، ممکن است بیماران در بیمارستان بستری شوند و برای درمان کم آبی به صورت تزریقی مایعات دریافت کنند.
• برای کاهش گیجی داروهایی مانند مکلیزین، دیازپام (والیوم)، کمپازین و لورازپام تجویز می شود. انواع مختلفی از داروهای مورد استفاده برای کاهش گیجی با نام عمومی سرکوبگرهای دهلیزی، نامیده می شوند. 

داروهای سرکوب کننده دهلیزی نباید بیش از سه روز استفاده شوند. آنها برای استفاده طولانی مدت توصیه نمی شوند و ممکن است بهبودی را دشوارتر کنند.

• گاهی از استروئیدها نیز استفاده می شود.

درمان ویروس

اگر تصور شود که ویروس تبخال عامل نوریت دهلیزی است، از داروهای ضد ویروسی مانند آسیکلوویر استفاده می شود. (آنتی بیوتیک ها برای درمان نوریت دهلیزی استفاده نمی شوند زیرا این اختلال توسط باکتری ایجاد نمی شود.)

برنامه توانبخشی تعادل

اگر مشکلات تعادل و سرگیجه بیش از چند هفته طول بکشد، ممکن است یک برنامه درمانی فیزیکی تعادلی توصیه شود. هدف این برنامه آموزش مجدد مغز برای سازگاری با تغییرات تعادلی است که بیمار تجربه می کند.

به عنوان اولین گام در این برنامه، متخصص دهلیزی قسمت هایی از بدن را که بر تعادل تاثیر می گذارند ارزیابی می کند. این مناطق عبارتند از:

• پاها (هنگام تلاش برای ایستادن یا راه رفتن)
• چشم ها (اینکه حس بینایی چقدر موقعیت بدن را نسبت به محیط اطرافش تفسیر می کند)
• گوش ها (چقدر گوش داخلی برای حفظ تعادل خوب عمل می کند)
• بدن به طور کلی (چقدر بدن مرکز ثقل خود را به خوبی تفسیر می کند – آیا بدن تاب می خورد یا وضعیت بی ثباتی دارد)

بر اساس نتایج ارزیابی، یک برنامه تمرینی به طور خاص برای بیمار طراحی می شود. چند نمونه از تمرینات تعادلی شامل:

تمرینات تعادلی وضعیت کلی بدن:

تمریناتی که وزن بدن را در حالت ایستاده به جلو و عقب و به طرفین منتقل می کند.

تمرینات چرخش سر چشم/گوش:

• متمرکز کردن چشم بر روی یک شی در حالی که سر را از سمتی به سمت دیگر می چرخانید.

• ثابت نگه داشتن بینایی در حین چرخش سریع سر از پهلو به مرکز
• تمرکز چشم ها بر روی یک شی دور، در حالی که به راه رفتن به سمت شی ادامه می دهید.

کلید موفقیت آمیز برنامه توانبخشی تعادل، تکرار مجموعه تمرینات 2 تا 3 بار در روز است. با تکرار این تمرینات، مغز یاد می گیرد که چگونه با حرکاتی که باعث سرگیجه و عدم تعادل می شود، سازگار شود. بسیاری از تمرینات را می توان در خانه انجام داد که باعث تسریع بهبودی می شود.

متخصصان شنوایی شناسی دستورالعمل های خاصی را در مورد نحوه انجام تمرینات ارائه می دهند، مشخص می کنند کدام تمرینات را می توان در خانه انجام داد و سایر نکات ایمنی را برای جلوگیری از افتادن توضیح می دهند.

جهت آگاهی از منبع مطالب فوق اینجا کلیک نمایید